پژوهش و مطالعه درمورد نقاشی ایرانی از اوایل سده ی بیستم آغاز شد. نقاشی ایرانی شامل آثار متنوعی از دوران پیشاتاریخی تا سده های اخیر است که با توجه به مضمون های گوناگون خلق شده اند.
آثار نقاشی ایرانی در دوران پیشاتاریخی بیشتر جنبه ی اعتقادی و تزئینی داشتند اما به مرور زمان در طی دوران های بعدی مضمون های حماسی، عرفانی، اخلاقی، تغزلی، اعتقادی و مذهبی به آثار نقاشی راه یافت.
باتوجه به وجود تنوع قومی و نژادی، تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی و همچنین اثرپذیری از دیگر کشورها و ملیت ها، نقاشی ایرانی دارای ماهیت و خصلت مخصوص به خود است که در تمامی دوران ها آن را حفظ کرده و باعث ایجاد تمایز هنر و نقاشی ایرانی با دیگر هنرهای جهان شده است.
پژوهشگران براین باورند که نقاشی های ایرانی بر اساس الگو و معیار مشخص و مشترکی خلق شده اند که در طی دوران های متعدد این روند تداوم داشته است.
هنگامی که صحبت از نقاشی ایرانی میشود اولین چیزی که به ذهن میرسد مینیاتور است که مشهورترین نمونه هنر تصویری ایران است که به کار بردن اصطلاح ” نگارگری ” برای آن صحیح است. نقاشی ایرانی فقط محدود به نگارگری نمیشود بلکه در عرصه های مختلف شاهد آثار متعددی هستیم که از نمونه آنها میتوان به صخره نگاری ها، نقش برجسته ها، نقوش روی سفالینه ها، مفرغ ها و مهرها همچنین نقاشی دیواری اشاره کرد.
هنرمندان ایرانی در سده های گذشته در بسیاری از آثار خود تمایل و گرایشی به تقلید محض و دقیق از آنچه که در پیرامونشان هست را نداشتند و 2 بعدی بودن عناصر از ویژگی های بنیادی نقاشی ایرانی محسوب میشود.
آنها با استفاده از خطوط ساده و رنگ های خالص، عناصر و نقوش را به طور قابل قبول و متقاعده کننده به تصویر می کشیدند و همچنین از چکیده نگاری، نمادپردازی و آذینگری در خلق آثار بهره می بردند.
